Thursday, April 18, 2019

ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାର ସାମାଜିକ ତତ୍ତ୍ୱ

ବ୍ରହ୍ମପୁର ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାର ସାମାଜିକ ତତ୍ତ୍ୱରଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଏହି ଯାତ୍ରା ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶରୁ ଆସି ଏହି ସହରରେ ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଦେବାଙ୍ଗ ବା ଡ଼େରା ବୁଣାକର ସଂପ୍ରଦାୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିଲେ ହେଁ ପୁରୁଣା ବ୍ରହ୍ମପୁର ଓ ହରିଡ଼ାଖଣ୍ଡି ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦା ଏବଂ ବଜାର ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ଯାତ୍ରା ଉତ୍ସବରେ ଅକୁଣ୍ଠ ଯୋଗଦାନ ଅତୀତରୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି । ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ସମୟରେ ଭାପୁର, ବିଜିପୁର, କମାପଲ୍ଲୀ, ଲାଞ୍ଜିପଲ୍ଲୀ, ଆଙ୍କୁଲି, ଗୋଇଲୁଣ୍ଡି ଇତ୍ୟାଦି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମ ଥିଲା । ତେବେ ଏ ସବୁ ଗ୍ରାମର ଉଭୟ ଓଡ଼ିଆ ଓ ତେଲୁଗୁ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ପାଳନରେ ସାମିଲ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ଗଞ୍ଜାମର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ସମେତ ଗଜପତି, ଅବିଭକ୍ତ କୋରାପୁଟ, ଫୁଲବାଣୀ, ପୁରୀ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଶ୍ରୀକାକୁଲମ ଜିଲ୍ଲାର ବହୁ ପରିବାର ବ୍ରହ୍ମପୁର ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି । ଆଞ୍ଚଳିକ ସଦ୍ଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାରେ ଏହିଭଳି ଏକ ଉତ୍ସବର ଉପଯୋଗିତା ଯେକୌଣସି ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିପାରିବେ ।

ପାରିବାରିକ ସଂହତି ସ୍ଥାପନରେ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାର ଭୂମିକା ବିଚ଼ାର କରାଯାଉ । ସହରର ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀଙ୍କ ପିତ୍ରାଳୟ ଆଗମନ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାର ମୂଳ ଭିତ୍ତି । ସାଧାରଣତଃ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ଅବସରରେ ପୁରାତନ ସହରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାରର ଝିଅଜ୍ୱାଇଁମାନଙ୍କୁଶ୍ୱଶୁରାଳୟକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମପୁରର ଯେଉଁ ଝିଅମାନଙ୍କ ବିବାହ ପରେ ଏହି ସହର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯାଇଥାନ୍ତି ସେମାନେ ସପରିବାର ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଆସିଥାନ୍ତି । ଆଜି ହୁଏତ ବିସ୍ତୃତ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ତିନି ଭାଗ ପରିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ସହରରେ ନୂତନଭାବେ ବସବାସ ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ହେତୁ ଏହି ପ୍ରଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଅନଭିଜ୍ଞ । ତେବେ ବଡ଼ବଜାର, ପୁରୁଣା ବ୍ରହ୍ମପୁର ଓ ହରିଡ଼ାଖଣ୍ଡି ସମେତ ସହରରେ ଶହେ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ବସବାସ କରୁଥିବା ପରିବାର ଗୁଡ଼ିକରେ ଏଭଳି ପ୍ରଥା ବେଶ୍ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀଙ୍କ ପାରମ୍ପରିକ ସାମାଜିକ ଚାଲିଚଳନରେ ଝିଅ ବିବାହ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟ ପାଇଁ ବାପ ଘରକୁ ଆସିଥାଏ । କୌଣସି ବିବାହ ଉତ୍ସବ ବା ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟା ଇତ୍ୟାଦି ଛଡ଼ା ସାଧାରଣତଃ ଜ୍ୱାଇଁମାନେଶ୍ୱଶୁରାଳୟ ଆସନ୍ତି ନାହିଁ ବିନା ନିମନ୍ତ୍ରଣରେ ଜ୍ୱାଇଁ ନ ଆସିବା ଯୋଗୁଁ ଝିଅମାନେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଘରକୁ ମୁକୁଳା ଛାଡ଼ି ବାପ ଘରକୁ ଆସିବା ଅନୁଚିତ ବୋଧ କରନ୍ତି । ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ଅବସରରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷକ ଅନ୍ତରରେ ଥରେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ଫେରି ପାରିବାରିକ ସୌହାଦ୍ଦ୍ୟକୁ ପୁନଃ ଦୃଢ଼ୀକରଣ କରିଥାନ୍ତି । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପାରିବାରିକ ସଦ୍ଭାବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିଗରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାର ଏକ ବିଶେଷ ଭୂମିକା ରହିଛି ।

ସହରରେ ବସବାସ କରିଆସୁଥିବା ପୁରାତନ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ ପକ୍ଷରୁ ନିଜ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରା ଦେଖିବା ଲାଗି ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଜଣାଇବା ପ୍ରଥା ରହି ଆସିଛି । ମୁଖ୍ୟତଃ ରଥ ଓ କଳାକୁଞ୍ଜ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେବା ପରେ ଯାତ୍ରାର ଶେଷ ସପ୍ତାହରେ ଘରେ ଘରେକୁଣିଆଙ୍କଭିଡ଼ ଲାଗି ରହେ । ସହରରେ ପରିବା ଦର ବଢ଼ିଯାଏ, ପାଣି ଅଭାବ ଦେଖାଯାଏ । ତେବେ ମଉଜ ମଜଲିସ ପାଇଁ ଯାତ୍ରା ଏକ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥାଏ ।

No comments: